Jednym z warunków uzyskania wysokich plonów zbóż jest prawidłowa ochrona fungicydowa. Właściwe i skuteczne zwalczanie chorób wywoływanych przez patogeny grzybowe wymaga doboru odpowiedniego fungicydu, skutecznego w stosunku do sprawcy, działającego niezależnie od panujących warunków pogodowych. Ważny jest także termin wykonania aplikacji, która powinna być poprzedzona lustracją polową i właściwym określeniem symptomów chorobowych.
Zwiększony udział zbóż w strukturze zasiewów, uproszczenia w płodozmianie oraz niestaranne przykrycie resztek pożniwnych to główne przyczyny znacznego wzrostu porażenia sprawcami powodującymi fuzariozy zbóż. Do tego typu chorób zaliczyć można m.in. przed− i powschodową zgorzel siewek, fuzaryjną zgorzel podstawy źdźbła, fuzariozę liści i fuzariozę kłosów. Ostatnia z wymienionych chorób stanowi duże zagrożenie dla wszystkich zbóż: pszenicy, pszenżyta, żyta i jęczmienia oraz może być przyczyną znacznych strat plonu ziarna (od 5 do 60%), głównie przez obniżenie masy tysiąca ziaren.
Mikotoksyny – zagrożeniem zdrowia
Patogeny powodujące fuzariozę kłosów zdecydowanie przyczyniają się do pogorszenia jakości plonu w wyniku gromadzenia się w ziarnie mikotoksyn. Te silnie trujące związki produkowane są właśnie przez grzyby z rodzaju Fusarium, należące do jednych z groźniejszych patogenów zbóż. Wiele badań wskazuje na negatywny wpływ mikotoksyn zarówno na rośliny, zwierzęta, jak i na ludzi. U zwierząt i ludzi te toksyczne związki mogą wywoływać choroby układu pokarmowego, rozrodczego i odpornościowego, ponadto mogą wykazywać silne działanie rakotwórcze.Mają one również znaczący negatywny wpływ na gospodarkę, ponieważ powodują straty w pogłowiu zwierząt i trudności w prowadzeniu hodowli. Zgodnie z obowiązującymi uregulowaniami prawnymi środki spożywcze zawierające mikotoksyny nie mogą być przedmiotem obrotu handlowego. O randze problemu może świadczyć fakt, że w 2006 r. UE wprowadziła ujednolicone normy dla zawartości mikotoksyn fuzaryjnych najczęściej występujących w produktach pochodzenia zbożowego (Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 856/2005 z dnia 6 czerwca 2005 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 466/2001 w odniesieniu do toksyn Fusarium. Dz.U. I. 143/3 z 7.6.2005 i Zalecenie Komisji z dnia 17 sierpnia 2006 r. w sprawie obecności deoksyniwalenolu, zearalenonu, ochratoksyny A, T−2 i HT−2 oraz fumonizyn w produktach przeznaczonych do żywienia zwierząt. Dz.U. I. 229/7 z 23.8.2006).
Skuteczność tiofanatu metylu
W Polsce nie ma odmian odpornych na fuzariozę kłosów. W latach o silnej presji infekcyjnej grzybów z rodzaju Fusarium większość odmian jest porażana przez sprawców choroby i może zawierać mikotoksyny. Aby całkowicie zapobiec albo zredukować zawartość mikotoksyn fuzaryjnych w plonie należy zabezpieczyć kłosy przed porażeniem stosując fungicydy.Prawidłowe i skuteczne zwalczanie chorób kłosa wymaga doboru właściwego fungicydu, zarówno pod względem zwalczanych chorób, panujących warunków pogodowych, jak i odpowiedniej dawki i terminu. Jednym ze szczególnie polecanych fungicydów jest Topsin M 500 SC. Zawarty w nim tiofanat metylowy dzięki systemicznemu działaniu oraz możliwości stosowania w szerokim zakresie temperatur pełni ważną rolę w ochronie roślin.Preparat łączy w sobie dwa odrębne mechanizmy działania: pierwszy − hamuje podziały jądra komórkowego, co blokuje rozwój grzybni, a drugi − powstrzymuje oddychanie, co w konsekwencji zatrzymuje produkcję mikotoksyn. Zwalczanie fuzariozy kłosów z użyciem środka Topsin M 500 SC redukuje zawartość toksyn oraz ryzyko rozwoju odporności sprawców fuzarioz na fungicydy azolowe. Warto zaznaczyć, że niemieckie media branżowe (m.in. niemiecki Top Agrar) w superlatywach opisują działanie fungicydu Don−Q, którego substancją czynną jest tiofanat metylu.
Dr Daniel Zawada
Sumi Agro Poland
